Stajyer ehliyet, ilk kez ehliyet alan veya daha önceki ehliyeti iptal edilen kişilerin sürücülük dönemidir. Bu dönem 2 yıl boyunca özel kurallara tabidir. Bu dönemde sürücünün trafik kurallarına uyumu yakından izlenir. Ağır ihlaller için uygulanan eşikler normal sürücülere göre daha düşüktür.
Kart üzerinde “stajyer” ibaresi bulunmaz; fiziki belgeniz standart ehliyetle aynıdır. Ancak emniyet sisteminde, EGM kayıtlarında ve e-Devlet’te stajyer statüsü açıkça görünür.
Stajyer sürücüler araç kiralayabilir mi?
Türkiye’de stajyer ehliyet sahiplerinin araç kiralamasına izin verilmez. Kiralama firmaları, sigorta ve güvenlik gereklilikleri nedeniyle en az 1 yıl ehliyet ister. Stajyer sürücüler bu şartı karşılayamaz. Bu nedenle aday sürücüler, statüleri sona erip ehliyetleri normal hâle geldikten sonra araç kiralayabilir.
Detaylı bilgi için stajyer ehliyetle araç kiralanabilir mi konulu yazımıza göz atın. Yolcu360 web sitesi veya mobil uygulamasında tarih ve saat girerek tüm firmaların güncel fiyatlarını karşılaştırabilirsiniz.
Araç kiralamak için ilgili sayfamızı ziyarete edebilirsiniz.
Stajyer ehliyet kaç yıl geçerli? Ne zaman normal ehliyete döner?
Stajyer ehliyet süresi toplam 2 yıldır. Bu süre, ehliyet kartının teslim alındığı gün başlar. İki yıl boyunca aday sürücü kurallarına tabidir. Süre dolduktan sonra herhangi bir başvuru yapmanıza gerek yoktur; statü otomatik olarak normal ehliyete dönüşür. Kart değişimi, harç ödemesi veya ek işlem istenmez. Değişiklik yalnızca emniyet kayıtlarında güncellenir ve e-Devlet’ten görülebilir.
Kimler stajyer sürücü sayılır?
Türkiye’de stajyer ehliyet uygulaması 1 Ocak 2016’dan beri yürürlüktedir ve şu grupları kapsar:
- İlk kez ehliyet alanlar
- Ehliyeti herhangi bir sebeple iptal edilip yeniden alanlar
- Her sınıfta ilk kez ehliyet çıkaranlar (Örn: B sınıfı ehliyetin var. İlk kez A2 alıyorsan o sınıf için yine stajyerlik başlar)
Yani sürücü belgesini yeni alan herkes, kartı teslim aldığı andan itibaren 24 ay boyunca aday sürücüdür.
Stajyerlik süreci nasıl işler?
- Toplam süre 2 yıldır.
- Süre, ehliyet kartınızı teslim aldığınız gün başlar.
- Bu 2 yıl içinde belirli kurallara uyulması zorunludur.
- Ağır ihlaller veya 75 ceza puanı aşımı, ehliyetin iptaline yol açar.
- 2 yıl sorunsuz tamamlandığında ehliyet otomatik olarak normal statüye geçer.
Herhangi bir başvuru, yenileme, harç veya kart değişimi gerekmez.
Genç sürücü nedir diye merak ediyorsanız ilgili yazımıza göz atın.
6 Adımda stajyer ehliyet nasıl alınır?
Stajyer ehliyet almak için aşağıdaki adımları takip etmen yeterli.
1. Sürücü kursuna kayıt olun
Aday sürücü olmak için ilk adım, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı bir sürücü kursuna kayıt yaptırmaktır. Kayıt sırasında istenen temel belgeler:
- Kimlik kartı
- Öğrenim belgesi (en az ilköğretim mezuniyeti şart)
- Sağlık raporu
- Biyometrik fotoğraf
- Adli sicil kaydı (ehliyet sınıfına göre)
2. Teorik derslere katılın (e-Sınav hazırlığı)
Kursa kayıt olduktan sonra aşağıdaki konularda teorik eğitim verilir:
• Trafik ve çevre
• İlk yardım bilgisi
• Motor ve araç tekniği
• Trafik adabı
Teorik dersleri tamamladıktan sonra MEB e-Sınav merkezinde bilgisayar üzerinden teste girersiniz.
3. Teorik sınava girin (e-Sınav)
E-sınav:
- 50 sorudan oluşur
- 70 puan ve üzeri almak gerekir
- Yanlışlar doğruları götürmez
- Başarısız olursanız ek ücretle tekrar girebilirsiniz
Teorik sınavı geçtikten sonra direksiyon aşamasına geçersiniz.
4. Direksiyon eğitimi alın
Direksiyon derslerinde:
- Temel araç kontrolü
- Park etme
- Yokuş kalkış
- Acil durum manevraları
- Şerit takibi
gibi konular pratik olarak öğretilir.
5. Direksiyon sınavına girin
Bu sınav MEB komisyonu tarafından gerçek trafik veya özel parkurda yapılır. Sınav süresi 30 – 35 dakikadır. Aday sürücü:
- Ayna kontrolü
- Sinyal kullanımı
- Park becerileri
- Şerit takibi
- Trafik tabelalarına uyum
gibi kriterlerle değerlendirilir.
Başarılı olursanız sürücü sertifikası almaya hak kazanırsınız.
6. Sürücü sertifikasını ehliyete çevirin
Direksiyon sınavını geçtikten sonra:
- Nüfus ve Vatandaşlık İşlerinden randevu alın
- Harç + kart ücreti ödeyin
- Sürücü sertifikası ehliyete dönüştürülürFiziksel kart birkaç gün içinde adresinize gönderilir
Kartın size teslim edildiği gün itibarıyla 2 yıllık stajyerlik süreci başlar.
Stajyer ehliyet şartları nelerdir?
Merak edenler için stajyer ehliyet alma şartlarını yazdık.
1. Yaş şartı
Stajyer ehliyet için gerekli yaş, alınacak ehliyet sınıfına göre değişir:
- B sınıfı (otomobil): 18 yaş
- A2 motosiklet: 18 yaş
- A sınıfı motosiklet: 24 yaş
- C, D, E gibi ağır vasıta sınıfları: Daha yüksek yaş şartları uygulanır
Her sınıfta ilk kez ehliyet aldığınızda stajyerlik yeniden başlar.
2. En az ilköğretim Mezuniyeti
Sürücü kursuna kayıt olmak için en az ilköğretim (ilkokul) mezunu olmak zorunludur. Diploma, e-Devlet’ten veya okuldan temin edilebilir.
3. Sağlık raporu
Aday sürücünün, araç kullanmaya engel bir sağlık sorunu bulunmadığını gösteren bir rapor sunması gerekir. Sağlık raporu şunları kapsar:
- Göz
- Dahiliye
- Kulak, burun ve boğaz
- Psikiyatri – psikoteknik değerlendirme
- Nörolojik durum değerlendirmesi
“Ehliyet için sağlık raporu uygundur” ibaresi zorunludur.
4. Adli sicil kaydı
Bazı ağır suçlar ve belirli adli kayıtlar ehliyet verilmesine engel olabilir. Bu nedenle:
- Adli sicil kaydının istenen şartlara göre temiz olması
- Ehliyet sınıfına engel teşkil edecek bir durum bulunmaması
- gerekir.
Kayıtlar e-Devlet üzerinden kolayca alınabilir.
5. Sürücü kursuna kayıt olma
Stajyer ehliyet sahibi olmanın ilk adımı bir sürücü kursuna kayıt olmaktır. Kayıt için:
- Kimlik
- Fotoğraf
- Sağlık raporu
- Diploma
- Adli sicil
zorunlu belgeler arasındadır.
6. Sürücü sertifikasının geçerlilik süresi
Teorik + direksiyon sınavını geçtikten sonra aldığınız sürücü sertifikası 2 yıl geçerlidir. Eğer 2 yıl içinde bu sertifikayı ehliyete dönüştürmezseniz geçersiz olur ve yeniden kursa başlamanız gerekir.
7. Psikoteknik gerekliliği (İptal durumları için)
Normal şartlarda psikoteknik testi stajyer ehliyet almak için zorunlu değildir. Ancak:
- 75 puan aşımı
- 0,20 promil üzeri alkol
- Ölümle sonuçlanan kazalarda asli kusur
gibi durumlarda ehliyet iptal edilirse, yeniden ehliyet almak için psikoteknik değerlendirme zorunludur.
Aday sürücüler için trafik kuralları ve kısıtlamalar
Aday sürücü statüsünde geçen ilk 2 yıl, trafik kurallarına uyumun en yakından izlendiği dönemdir. Bu süreçte hem alkol sınırı hem de ceza puanı limitleri normal sürücülere kıyasla daha katı uygulanır. Stajyer sürücülerin trafik güvenliğini tehlikeye atacak hatalardan kaçınması için kurallar vardır. Bu kurallar alkol toleransı, hız limitleri ve ceza puanı sistemini kapsar. Ayrıca, tekrarlayan ihlallerin sonuçları da bu kurallar arasındadır.
Kural ihlali ve ceza puanı tablosu
| Kural İhlali | Ceza Puanı |
|---|---|
| Hız sınırını aşmak | |
| %10 – %30 aşım | 10 puan |
| %30 – %50 aşım | 15 puan |
| %50 üzeri aşım | 20 puan |
| Kırmızı ışık ihlali | 20 puan |
| Alkollü araç kullanmak (0.50 promil üzeri) | 20 puan |
| Stajyer sürücünün 0.20 promil sınırını aşması | Doğrudan iptal |
| Telefonla konuşmak (araç kullanırken) | 10 puan |
| Emniyet kemeri takmamak | 15 puan |
| Engelli park yerine park etmek | 15 puan |
| Muayenesiz araç kullanmak | 10 puan |
| Plakasız araç kullanmak | 10 puan |
| Drift (arkadan savurma) yapmak | 20 puan |
Bunları unutma:
- Stajyer sürücüler için 2 yıl içinde 75 puan, ehliyetin iptaliyle sonuçlanır.
- Normal sürücülerde 1 yılda 100 puan, 2 ay ehliyete el koyma cezası doğurur.
- Her ceza puanı, işlendiği tarihten 1 yıl sonra otomatik olarak silinir.
Alkol Sınırı: 0.20 Promil (Sıfıra yakın tolerans)
Stajyer sürücüler için belirlenen alkol sınırı 0.20 promildir. Bu, yarım bira veya bir kadehten az alkolle bile ölçüm cihazının limitini aşabileceği anlamına gelir.
Sınır aşıldığında sonuçlar çok ağırdır:
- Ehliyet anında ve süresiz olarak iptal edilir.
- Ceza puanı hesabı yapılmaz; doğrudan iptal prosedürü devreye girer.
- Adayın yeniden kursa kayıt olması gerekir.
- Psikoteknik testi zorunlu hâle gelir.
- Teorik ve direksiyon sınavları yeniden yapılır.
Önemli not: Standart sürücülerde sınır 0.50 promil olduğundan stajyer ehliyetin alkol toleransı 2.5 kat daha düşüktür.
Ceza puanı sistemi: 2 yılda 75 puan sınırı
Aday sürücülerin topladığı ceza puanları 2 yıl boyunca birikir ve 75 puana ulaşılması hâlinde ehliyet iptal edilir.
Normal sürücülerden farkı:
- Standart sürücü: 1 yılda 100 puana ulaşırsa ehliyete 2 ay el konur.
- Stajyer sürücü: 2 yılda 75 puana ulaşırsa ehliyet tamamen iptal edilir.
Bu nedenle stajyer dönemi, ceza puanı açısından çok daha risklidir.
2025 Güncel trafik ceza puanları
Aday sürücülerin en çok ceza aldığı ihlaller tablo hâlinde:
- Hız limitini %10–%30 aşım → 10 puan
- %30–%50 aşım → 15 puan
- %50 ve üzeri → 20 puan
- Kırmızı ışık ihlali → 20 puan
- Alkollü araç kullanmak → 20 puan
- Emniyet kemeri takmamak → 15 puan
- Engelli park yerine park → 15 puan
- Telefonla konuşmak → 10 puan
- Muayenesiz araç kullanmak → 10 puan
- Plakasız araç kullanmak → 10 puan
- Drift atmak → 20 puan
Stajyer sürücüler için bu puanlar çok hızlı bir şekilde birikebilir.
Ceza puanı ne zaman sıfırlanır?
Her ceza puanı, işlendiği tarihten tam 1 yıl sonra otomatik olarak silinir. Örneğin: Mart 2025’te alınan 20 ceza puanı → Mart 2026’da sıfırlanır. Ancak stajyerlik süreci 2 yıl sürdüğü için, üst üste ihlal yapılması iptale giden yolu hızlandırır.
Ağır ve tekrarlayan ihlaller (Doğrudan iptal nedeni)
Bazı davranışlar tek seferde olmasa da tekrarladığında ehliyetin iptaline yol açabilir:
- Arka arkaya kırmızı ışık ihlali
- Sürekli hız sınırını aşma
- Okul ve yaya geçitlerinde yayaya yol vermeme
- Güvenli takip mesafesine uymama
- Tehlikeli şerit değiştirme
- Alkol sınırını 0.20 promil aşmak (tek seferde iptal)
Bu kuralların amacı, riskli alışkanlıkların daha ehliyetin ilk yılında yerleşmesini engellemektir.
Stajyer sürücüler şehir içi ve şehir dışı araç sürebilir
Türkiye’de stajyer sürücülere:
- Şehir dışına çıkma
- Uzun yol yapma
- Tek başına araç kullanma
konularında herhangi bir kısıtlama yoktur. Bu, yanlış bilinen en yaygın konulardan biridir. Refakatçi zorunluluğu da yoktur.
Uluslararası kullanım: Bazı ülkeler stajyer ehliyet kabul etmez
Stajyer sürücüler Türk trafiğinde serbest olsalar da bazı ülkeler stajyer ehliyeti geçerli saymaz:
- Almanya
- Danimarka
- Belçika
Bu ülkelere giderken uluslararası ehliyet (IDP) alsanız bile, “aday sürücü” statüsü sorun oluşturabilir.
Ceza puanı nasıl ve nereden sorgulanır?
Aday sürücüler ceza puanını iki kanaldan görebilir:
- e-Devlet → Sürücü Belgesi Ceza Puanı Sorgulama
- Emniyet Genel Müdürlüğü / Trafik birimleri
Stajyerlik döneminde düzenli kontrol çok önemlidir çünkü puanlar hızla birikebilir.
Stajyer sürücüler tek başına araç kullanabilir mi?
Stajyer sürücülerin araç kullanırken yanında tecrübeli bir sürücü bulunması zorunlu değildir. Refakat şartı olmadığı için şehir içi veya şehir dışında tek başına araç kullanabilirler. Uzun yol, otoyol veya il dışı sürüşler için de herhangi bir yasal kısıtlama uygulanmaz. Aday sürücüler için asıl önemli olan, iki yıllık dönemde trafik kurallarına eksiksiz uymak ve ceza puanı birikimini kontrol altıda tutmaktır.
Stajyer ehliyet iptal olursa ne olur?
Stajyer ehliyetin iptal edilmesi, sürücünün yeniden ehliyet alma sürecine dönmesi anlamına gelir. Bu durumda hem eğitim hem de değerlendirme adımları tekrar zorunlu hâle gelir.
1. Psikoteknik test
İptal sonrasında sürücünün trafik psikolojisine uygun olup olmadığını ölçen psikoteknik değerlendirmeye girmesi gerekir. Bu testte dikkat, refleks, karar verme, stres yönetimi ve sürüş risk algısı gibi kriterler incelenir. Başarılı olmayan sürücüler yeniden değerlendirmeye çağrılabilir.
2. Yeniden kurs ve sınav
Psikoteknik aşaması geçildikten sonra sürücünün tekrar bir sürücü kursuna kayıt olması zorunludur.
- Teorik dersler yeniden alınır
- E-sınav tekrar girilir
- Direksiyon sınavı yeniden yapılır
Tüm aşamalar başarıyla geçildiğinde sürücü sertifikası yeniden düzenlenir.
3. İptal edilen ehliyeti geri alma süreci
İptal geçici değilse eski ehliyet geri verilmez; yeni süreç tamamen sıfırdan işler. Eğer mahkeme kararıyla değil de yalnızca ceza puanı birikimi gibi nedenlerle el konulmuşsa, işlemler tamamlandıktan sonra sürücü yeniden ehliyetine kavuşabilir.
4. Süresiz iptal geçici iptal farkı
- Süresiz iptal: 0.20 promil üzeri alkol, 75 puan aşımı veya ölümlü kazada asli kusur gibi ağır durumlarda uygulanır. Süre yoktur; ehliyet tamamen silinir.
- Geçici iptal: Normal sürücüler için 1 yılda 100 puan birikmesi gibi durumlarda 2 ay süreyle uygulanır. Stajyer sürücülerde geçici iptal uygulanmaz; eşik direkt süresiz iptale gider.
Stajyer ehliyet kakkında doğru bilinen yanlışlar
- “Aday sürücü tek başına araç süremez.” → Yanlış. Refakat zorunluluğu yoktur.
- “Şehir dışına çıkamaz.” → Yanlış. Her güzergâh serbesttir.
- “Kartın üzerinde stajyer yazar.” → Yanlış. Belge görünümü normal ehliyetle aynıdır.
- “İki yıl dolunca kartı yenilemek gerekir.” → Yanlış. Statü otomatik olarak güncellenir.
- “Ceza puanları her yıl başında sıfırlanır.” → Yanlış. Her puan kendi tarihinden itibaren 1 yıl sonra silinir.
Aday sürücüler için kontrol listesi
- E-Devlet’ten ceza puanınızı düzenli kontrol edin
- Alkolde “sıfır tolerans” yaklaşımı benimseyin
- 75 puan sınırını aşmamaya dikkat edin
- Uzun yol ve şehir dışı sürüşte güvenliğe öncelik verin
- Kiralama yaparken yakıt ve kilometre politikalarını inceleyin
Evet. Türkiye’de stajyer sürücüler için şehir dışına çıkma, il sınırı geçme veya uzun yol yapma konusunda herhangi bir kısıtlama yoktur. Ehliyetinizi teslim aldığınız gün itibarıyla şehir içi ve şehir dışı tüm güzergâhlarda aracınızı tek başınıza kullanabilirsiniz. “Ehliyeti aldıktan kaç yıl sonra şehir dışına çıkabilirim?” sorusunun cevabı bu yüzden nettir: Bekleme süresi yoktur, kurallar ilk günden geçerlidir.
Stajyer ehliyet (aday sürücü), ilk kez ehliyet alan veya ehliyeti iptal edilip yeniden alan sürücülerin 2 yıl boyunca özel kurallarla takip edildiği dönemdir. Süre, ehliyet kartını teslim aldığınız gün başlar ve tam 24 ay devam eder. Bu süreçte alkol limiti 0.20 promildir, ceza puanı sınırı 75’tir ve ağır ihlallerde ehliyetin iptali gündeme gelir. İki yıl sorunsuz tamamlandığında statü otomatik olarak normal ehliyete dönüşür.
Stajyer sürücüler için ceza puanı limiti 2 yıl içinde 75 puandır. Her ihlal puan ekler. Hız aşımı, kırmızı ışıkta geçme, telefonla konuşma veya emniyet kemeri takmama bu puanları artırır. 75 puana ulaşılması, ehliyetin iptali anlamına gelir. Bu durumda sürücü yeniden kursa kayıt olur, teorik ve direksiyon sınavlarını tekrar verir ve psikoteknik testten geçmek zorundadır.
e-Devlet’te yer alan bu ifade sürücünün stajyerlik durumunu gösterir.
Aday sürücü mü? Evet: Stajyer ehliyet dönemindesiniz; 2 yıllık süreç devam ediyor.
Aday sürücü mü? Hayır: Stajyerlik süreniz bitmiş ve ehliyetiniz normal statüye dönmüş demektir.
Bu bilgi yalnızca sistemde görünür; ehliyet kartının üzerinde “stajyer” ibaresi bulunmaz.
Evet. Stajyer sürücüler için uzun yol, otoyol veya il dışı sürüşlerde hiçbir yasak yoktur. Refakatçi zorunluluğu da bulunmaz. Sürücü, ehliyeti teslim aldığı gün itibarıyla aracı tek başına kullanabilir. Önemli olan hız kuralları, alkol sınırı ve ceza puanı birikimi gibi stajyerlik dönemine özel şartlara dikkat edilmesidir.
